Biografia
Mistike, magjike, dehëse, hipnotike, ogurzezë dhe misterioze: kështu tingëllon polifonia shqipe e gjashtë vokalisteve të Ansamblit legjendar 'Tirana'. Polifonia e tyre ndërthuret me këngë të tjera polifonike nga Evropa Juglindore (veçanërisht ato nga Bullgaria, të njohura nga kori femëror 'LeMystère des VoixBulgares'). Por ajo ka karakteristikat e veta të theksuara. Këto zëra polifonikë me tre dhe katër zëra janë këngë të pasura dhe emocionale, të cilat janë ndër më të bukurat në Evropë. Një pjesë e këngëve tingëllojnë si një vajtim, që pikon vuajtje jete, gjë që nuk është për t'u habitur për ata që e njohin historinë e vendit të vogël ballkanik.
Muzika polifonike e shqipes së Jugut tingëllon si moderne ashtu edhe e vjetër dhe është ndoshta dy mijë vjeçare. Është tradita gojore 'pur sang' që i ka përcjellë këngët qindra vjet nga brezi në brez.
Në Shqipëri, çdo rajon ka stilin e vet muzikor me ngjyrën e vet muzikore dhe vokale. Temat, përmbajtja dhe zhvillimi lirik janë shumë të rëndësishme për këngët polifonike shqipe. Këndimi lirik është baza për artistët ekzekutivë.
Përveç vajtimeve të përmendura, repertori përbëhet edhe nga histori dashurie të cilat u “përshtatën” nga censura zyrtare e regjimit totalitar. Por në rrethet familjare dhe në festa tekstet origjinale u ruajtën dhe u restauruan.
Përveç kësaj, repertori logjikisht përfshin këngë epike dhe historike. Ato janë të vendosura në shekullin e shtatëmbëdhjetë dhe ishin një përgjigje ndaj rezistencës kundër pushtimit osman të vendit.
Ansambli Tirana është një ansambël virtuoz që ringjall në një mënyrë shumë të ndershme repertorin e pasur dhe gabimisht të panjohur të polifonisë shqiptare. U themelua në vitin 1994 dhe këndoi në disa festivale të njohura evropiane.
NAZO CELAJ - Është një këngëtar popullor karakteristik i famshëm me shumë çmime në konkurse të ndryshme në Shqipëri dhe më shumë shfaqje në të gjithë botën. Është solisti kryesor i grupit me një zë të ëmbël dhe të fortë tenori. Roli i tij në kompozimin strukturor me katër zëra të polifonisë së Rajonit të Labërisë është "Marrësi" - Marrësi është ai që këndon temën ose melodinë kryesore. Ai është madje edhe lojtar i Flautit të Dyfishtë, një instrument karakteristik i Rajonit të Labërisë.
HYSO XHAFERAJ - Është një zë tenor virtuoz dhe karakteristik popullor i ëmbël që këndon në Ansamblin Kombëtar të Këngëve dhe Valleve Popullore, me shumë paraqitje në shfaqje të mëdha kombëtare dhe në shumë koncerte jashtë vendit. Roli i tij është "Hedhësi", një komponent tipik që bën disa zbukurime dhe në planin tonal dhe harmonik ai qëndron mbi melodinë dhe krijon ngjyra të bukura dhe i jep dritë këngës. Ndonjëherë ai bën edhe rolin e "Thyesit", do ta shpjegoj me komponentin tjetër, me ndryshimin se ai këndon një oktavë të sipërme sesa thyerësi normal.
EDMOND LILA - Një zë tenori lirik, me një përvojë të gjatë si këngëtar opere në Teatrin e Operas së Tiranës më parë, dhe në teatro të ndryshme në Itali dhe në të gjithë botën. Roli i tij është "Thyesi" ose "Presësi" që konsiston në thyerjen ose prerjen e melodisë, duke u bërë kështu motori ritmik i këngës. Në disa raste alternohet roli me "Hedhësin", siç e shpjegova më sipër. Ndonjëherë ai bën "Marrësin" në këngët "Toske" me tre zëra, ndonjëherë përfundon solist në këngët qytetare të Korçës, Shkodrës, Beratit (qytete shqiptare) ose Arbëreshe (komunitet i vjetër shqiptar në Itali).
DIONIS DELIA - Një tjetër zë tenori lirik, këngëtar i Teatrit të Operas së Tiranës. Ai është solisti i këngëve veriore (Malesorçe) duke luajtur instrumentin tipik (Çifteli) me vetëm dy tela. Ai bën gjithashtu solist në këngët qytetare, dhe gjithashtu rolin e "Iso" ose "Bourdon", një tingull i vazhdueshëm që është tingulli tonal (ose bazë) i akordit muzikor (grada e parë).
LUAN SULA - Një zë bariton lirik, gjithashtu një këngëtar me përvojë të gjatë në Teatrin e Operas së Tiranës. Ai është gjithashtu solist në këngët qytetare dhe në rolin e "Iso".
ERVIN KASTRATI - Një zë bas-bariton lirik në Teatrin e Operas së Tiranës. Roli i tij është "Iso" dhe solist në këngët qytetare.
KOHËSHTRIRJA
- ✦ {{ evt.section_title }}{{ evt.subtitle_feed }}{{ evt.title_feed }}✦ {{ stb }}
📆 {{ evt.fancy_date }}